.Giáo dục bé từ thuở còn thơ là một nhiệm vụ rất quan trọng của mỗi bậc làm cha làm mẹ. Một trong những phương áp được noi gương và áp dụng nhiều nhất là cách nuôi dạy con kiểu Nhật. Với nền giáo dục xuất sắc đến từ đất nước Mặt Trời Mọc. Bạn hãy khám phá những bí quyết dưới đây của Kodoshi chia sẻ để giúp trẻ phát triển toàn diện nhé!

Vì sao Nhật Bản lại nổi tiếng vì cách dạy con cái?

Người Nhật vốn đã có truyền thống giáo dục con cái từ rất sớm. Bắt đầu từ khi sơ sinh đến khi các bé học tiểu học. Đặc điểm nổi bật của cách nuôi dạy con kiểu Nhật là đặc biệt chú trọng đến tính kỷ luật, tinh thần tự giác, tôn trọng và lễ phép. Nhờ đó mà trẻ em Nhật Bản rất có ý thức từ lời nói đến hành động của mình.

Qua cách giáo dục của các bậc cha mẹ Nhật thì dưới đây là những đặc điểm nổi bật. Mà trẻ em Nhật trở nên đáng ngưỡng mộ và noi gương trên toàn thế giới:

• Các bé Nhật Bản rất tự tin và hòa nhập: Kể từ lúc 1 tuổi, cha mẹ đã cho các bé tham gia các hoạt động tập thể để tăng khả năng hòa nhập, mạnh dạn, sự tự tin và bản lĩnh. Các bé tự chia sẻ đồ chơi cho nhau có tính cộng đồng rất lớn. Do đó mà các bé trở nên hòa nhập và thân thiết hơn.
• Các bé Nhật vô cùng lễ phép và ngoan ngoãn: Ở Nhật, trẻ em được dạy lễ nghĩa khá nhiều. Do đó các bé thường rất lắng nghe, lễ phép và cư xử đúng mực với tất cả mọi người.
• Các bé có tính tự giác cao: Kể từ độ tuổi 2-3, cha mẹ đã dạy và để các bé tự làm vệ sinh cá nhân, ngồi nghiêm chỉnh và tự xúc ăn,… Vì vậy, các bé ý thức được rằng những việc mình cần làm mà không phụ thuộc hay đợi cha mẹ nhắc nhở.
• Trẻ bộc lộ được năng lực của bản thân: Ở Nhật, các bé được tự do lựa chọn môn học yêu thích. Cha mẹ luôn lắng nghe những bài bỏ suy nghĩ của các bé. Ngoài ra, giờ học ngoại khóa của các bé luôn được tổ chức những hoạt động hữu ích như làm bánh, thể thao, sự kiện cộng đồng, biểu diễn giao lưu,…

3 Giai đoạn quan trọng đầu tiên trong phương pháp nuôi dạy con kiểu Nhật

Giai đoạn bé từ 0 – 6 tháng tuổi

Phát triển các giác quan cho bé là điều quan trọng cần ưu tiên trong những tháng đầu đời. Bạn nên áp dụng những cách dạy con thông minh của người Nhật trong giai đoạn bé từ 0 – 6 tháng như sau:

• Cho bé nghe âm thanh từ âm nhạc hoặc tiếng trò chuyện của mọi người càng nhiều càng tốt.
• Khi bé 3-4 tháng tuổi, cha mẹ bắt đầu cho bé tập nhìn tranh ảnh, tiếp xúc với nhiều màu sắc để tốt cho thị giác của bé.
• Tập cho bé quen với phản xạ nghe và nhìn bằng cách vừa cho bé xem tranh vừa kể chuyện hoặc hát cho bé nghe. Hãy lặp lại thói quen này mỗi ngày để giác quan của bé phát triển hơn.

Giai đoạn mà bé từ 1 – 3 tuổi

Giai đoạn từ 1 – 3 tuổi, trẻ sẽ hình thành khả năng biểu hiện và phán đoán và phát triển sự sáng tạo về thế giới quan. Do đó, để giáo dục trẻ tốt nhất cho khoảng thời gian này, cha mẹ Nhật thường:

• Tìm kiếm rất nhiều tranh ảnh về các đồ vật phổ biến, con vật, cây cối và nhiều loại xe cộ,… Để cho bé xem lần lượt mỗi ảnh, đồng thời đọc tên của mỗi sự vật đó một cách rõ ràng.
• Cha mẹ sẽ lặp đi lặp lại phương thức trên nhiều lần để bé nghe nhìn và ghi nhớ. Sau đó, chọn ra 3 tấm ảnh bất kỳ, phát âm 1 từ rồi đó bé chọn ra bức ảnh ứng với sự vật mà bạn vừa phát âm.
• Cha mẹ có thể cho bé bút và giấy để bé thỏa sức tô vẽ. Tuy nhiên, ban đầu bạn chỉ nên đưa cho bé 1 – 2 màu. Sau đó dần dần tăng thêm số bút màu khác nhau.
• Cha mẹ cho bé làm quen với nhiều món đồ chơi mang tính sáng tạo cao như bộ xếp hình để kích thích trí tưởng tượng của bé. Tuy nhiên, bạn cần phải chú ý chơi cùng bé, không để mặc bé tự chơi một mình.
• Khi bé bước qua giai đoạn 1.5 – 2 tuổi, cha mẹ nên dẫn bé ra bên ngoài như vườn hoa, công viên hay hồ nước để bé tiếp xúc và tập làm quen với những sự vật và môi trường xung quanh.
• Khi bé lên 2 – 3 tuổi, bạn hãy đọc cho bé nghe nhiều câu chuyện cổ tích hay truyện tranh có hình minh họa để tập cho bé quen dần với ngôn từ và kích thích trí tưởng tượng.

Giai đoạn bé từ 3 – 6 tuổi

Khi bé bước vào độ tuổi từ 3 – 6, bộ não của bé sẽ có sự phát triển mạnh mẽ. Do đó, cha mẹ cần đặc biệt quan tâm và giáo dục bé trong giai đoạn quan trọng này. Đối với cách nuôi dạy con kiểu Nhật, các bậc cha mẹ sẽ thường:

• Cho bé tham gia các trò chơi đa dạng, kết hợp rèn luyện bộ não. Như gấp giấy, xếp hình hay các trò chơi sáng tạo thú vị khác.
• Cho bé nghe nhiều nhạc, từ nhạc cổ điển, giao hưởng đến các loại nhạc thiếu nhi hiện đại,… Tất cả đều tốt cho sự phát triển của bé.
• Cha mẹ rất tích cực đưa bé ra ngoài chơi để vận động và khám phá xung quanh. Từ đó giúp cho trí tuệ lẫn thể chất của bé đều phát triển. Bé sẽ trở nên cởi mở và hòa nhập hơn với mọi sự vật xung quanh.
• Có thể để bé tự quyết định một vài thứ đơn giản, không nên gò ép bé quá nhiều. Không nên la mắng mà hãy khuyến khích bé trải nghiệm thêm nhiều điều.

Bí quyết nuôi dạy con kiểu Nhật được cả thế giới học hỏi

Đối với các bậc cha mẹ người Nhật, họ luôn chú trọng vào nuôi dạy con cái với những phẩm chất tâm hồn tốt trước. Họ trọng nhân phẩm và không gò ép những đứa trẻ vào luồng thành tích học tập.

Nghệ thuật Shitsuke (dạy tính kỷ luật)

Từ giai đoạn đầu đời, trẻ em Nhật Bản đã được cha mẹ dạy kỹ càng. Như cách xếp hàng, sinh hoạt đúng thời gian, biết nhận lỗi và sửa đổi. Ở Nhật, họ không dạy con cái theo châm ngôn “thương cho roi cho vọt” như ở Việt Nam.

Các bậc phụ huynh luôn nhẹ nhàng, kiên nhẫn chút một để phân tích cho ở nơi riêng tư. Do đó, bé luôn cảm thấy được tôn trọng và có ý thức với lời nói. Cũng như cả hành động của mình đối với tất cả sự vật xung quanh.

Cho trẻ hoạt động ngoài trời thường xuyên

Với châm ngôn “một trí tuệ minh mẫn trong cơ thể cường tráng”. Cha mẹ người Nhật thường rất quan tâm đến các hoạt động rèn luyện thể chất của con. Ngay từ khi bé được 2 – 3 tuổi, cha mẹ đã chia nhỏ cho bé những bài tập đi bộ đều đặn như 10m, 20m. Khi lên 5 – 6 tuổi, các bé đã được tham gia giao thông, đi siêu thị, đi chợ mà không có cha mẹ đi theo.

Dạy tính tự giác, độc lập

Một trong những cách nuôi dạy con kiểu Nhật đáng ngưỡng mộ là dạy bé biết độc lập và tự giác từ rất sớm. Các bé sẽ được hình thành thói quen sinh hoạt chủ động để trở nên độc lập và tự tin hơn. Cha mẹ người Nhật khuyến khích con tự xúc ăn bằng thìa, đũa, tự thu dọn đồ chơi và tự làm vệ sinh cá nhân. Do đó, đa số trẻ em Nhật đều có ý thức cao, phân biệt tốt. Và việc mình nên hay không nên đợi người lớn nhắc nhở.

Dạy cách đối xử công bằng và tôn trọng

Nuôi dạy con kiểu Nhật luôn chú trọng vào nhân phẩm, không áp đặt vào thành tích học tập. Do đó, phẩm chất của trẻ em Nhật Bản rất đáng được noi gương. Các bé được dạy cách dọn dẹp lớp học và tham gia các hoạt động của tập thể như nhau. Tất cả các bé đều học về những giá trị xã hội từ những giai đoạn định hình nhận thức.

Không chỉ cha mẹ mà thầy cô giáo ở Nhật Bản đều đối xử công bằng và tôn trọng trẻ em. Do đó, các bé cũng hình thành được đức tính tốt, luôn tôn trọng tất cả mọi người ở mọi tầng lớp. Đặc biệt là văn hóa cúi chào nhau một góc nghiêng 90 độ nổi tiếng toàn cầu của người Nhật.

Không so sánh hơn thua con với bạn bè trang lứa

Việc mang trẻ ra so sánh hơn thua với những đứa trẻ khác đồng trang lứa. Sẽ khiến trẻ cảm thấy tự ti, tạo nên sự nhút nhát, thiếu tự tin và áp lực rất nhiều. Nếu như bé không đạt được kết quả tốt, bé sẽ dễ chán nản, buồn bã và mất động lực. Vì vậy, đừng tạo áp lực hoặc những căng thẳng thành tích học tập lên bé. Đây là điều mà cách nuôi dạy con kiểu Nhật làm rất tốt.

Cha mẹ làm gương cho trẻ

Cha mẹ chính là tấm gương phản chiếu của con. Khi sinh ra, trẻ chỉ như tờ giấy trắng, khi được tiếp nhận những lời hay. Ý đẹp thì tư duy và trí tuệ của trẻ cũng được phát triển theo. Cha mẹ hãy thực hiện những điều tốt đẹp, hành động và cư xử đúng mực. Để con có thể học theo và hình thành thói quen chuẩn mực.

Không áp đặt và bắt ép con

Theo người Nhật Bản, những đứa trẻ cần có sự thoải mái về tâm lý để có thể tự do làm những điều mình thích. Vì vậy, cha mẹ không nên nói những lời lẽ tiêu cực. Không nên áp đặt suy nghĩ và mong muốn của bản thân lên trẻ.

Thay vào đó, theo cách nuôi dạy con kiểu Nhật thì cha mẹ sẽ hướng dẫn con từng bước để tiếp nhận những kiến thức mới. Mục đích là để tạo cho con phát huy khả năng học tập theo hướng chủ động và sáng tạo.

Cách khen và phê bình con cái

Một trong những yếu tố tác động lên tâm lý và hành vi của trẻ là cách người lớn khen hoặc phê bình. Người Nhật thường khen con cụ thể ví dụ như “hôm nay bài tập đúng hết nhé con yêu”. Hay “con gọn đồ chơi rất gọn gàng nè” thay vì khen một cách chung chung như “con giỏi lắm”,… 

Ngoài dành lời khen thì việc phê bình con cái cũng được quan tâm trong cách dạy con kiểu Nhật. Cha mẹ người Nhật nói không với việc chê trách con khi phạm lỗi. Họ sẽ nghiêm khắc chỉ rõ lỗi sai của bé ở nơi riêng tư và không bao giờ chỉ trích bé trước mặt mọi người. Do đó mà bé biết nhận lỗi và sửa lỗi nhưng không mất đi sự tự tin.

Nhìn chung, trong cách nuôi dạy con kiểu Nhật, cha mẹ hay thầy cô đều tập trung vào sự công bằng, tự giác và kỷ luật. Tất cả đều giúp trẻ phát triển toàn diện, hướng đến sự tôn trọng cùng những quy tắc ứng xử tuyệt vời trong xã hội. Do đó, các bậc làm cha mẹ có thể học hỏi từ những bí quyết dạy trẻ trên. Để trẻ nhận thức tốt nhất ngay từ thuở còn bé nhé!